-->

الحركة المستقيمة (1).. دراسة نظرية

  • الحركة المستقيمة هي حركة مسارها مستقيم .. 
  • تحديد الموضع فيها يتم من خلال الفاصلة على محور الحركة . 
  •  تساوي الفاصلة القيمة الجبرية للمسافة بين مبدأ الفواصل و المتحرك . 
أي : 
x= ON ¯ MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGcbaGaamiEaiabg2da9maanaaabaGaam4taiaad6eaaaaaaa@39CF@

  • وقيمة السرعة الجبرية : هي مشتق الفاصلة بالنسبة للزمن  : 
v= dx dt =(x) ' t MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGcbaGaamODaiabg2da9maalaaabaGaamizaiaadIhaaeaacaWGKbGaamiDaaaacqGH9aqpcaGGOaGaamiEaiaacMcacaGGNaWaaSbaaSqaaiaadshaaeqaaaaa@4119@
  • وقيمة التسارع هو مشتق السرعة بالنسبة للزمن ، ويساوي المشتق الثاني للفاصلة بالنسبة  للزمن :
a= dv dt =(v) ' t =(x)' ' t MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGcbaGaamyyaiabg2da9maalaaabaGaamizaiaadAhaaeaacaWGKbGaamiDaaaacqGH9aqpcaGGOaGaamODaiaacMcacaGGNaWaaSbaaSqaaiaadshaaeqaaOGaeyypa0JaaiikaiaadIhacaGGPaGaai4jaiaacEcadaWgaaWcbaGaamiDaaqabaaaaa@46E1@
الحركة المستقيمة المنتظمة : 
  • هي حركة مستقيمة تسارعها معدوم و بالتالي سرعتها ثابتة
  •  تقطع مسافات متساوية خلال أزمنة متساوية .. 
حركة منتظمة

التوابع و العلاقات :  
السرعة  v=const الفاصلة  x=v.t+ x 0 المسافة  d=x x 0 =v.t MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaacaqGNyGaaeirgiaaboJbcaqGXyGaaeyogiaabMIbcaqGGaaabaGaamODaiabg2da9iaadogacaWGVbGaamOBaiaadohacaWG0baabaGaae4jgiaabsKbcaqGbzGaae4jgiaabwJbcaqGezGaaeykgiaabccaaeaacaWG4bGaeyypa0JaamODaiaac6cacaWG0bGaey4kaSIaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaaaOqaaiaabEIbcaqGezGaaeyrgiaaboJbcaqGNyGaaeyqgiaabMIbcaqGGaaabaGaamizaiabg2da9iaadIhacqGHsislcaWG4bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOGaeyypa0JaamODaiaac6cacaWG0baaaaa@5E81@
 شرح الرموز : 


x
: الفاصلة
m
x0
: الفاصلة الابتدائية
m
v
: السرعة
m.s-1
d= x  -x0
: المسافة
m
t
: الزمن
s

إثبات العلاقات : 
بما أن السرعة ثابتة فإنها تساوي السرعة الوسطى إنطلاقاً من ذلك نجد العلاقات : 
v=const v= v avg = Δx Δt = x x 0 t0 x x 0 =v.t=d x=v.t+ x 0 MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaacaWG2bGaeyypa0Jaam4yaiaad+gacaWGUbGaam4CaiaadshaaeaacaWG2bGaeyypa0JaamODamaaBaaaleaacaWGHbGaamODaiaadEgaaeqaaOGaeyypa0ZaaSaaaeaacqqHuoarcaWG4baabaGaeuiLdqKaamiDaaaacqGH9aqpdaWcaaqaaiaadIhacqGHsislcaWG4bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaaGcbaGaamiDaiabgkHiTiaaicdaaaaabaGaamiEaiabgkHiTiaadIhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccqGH9aqpcaWG2bGaaiOlaiaadshacqGH9aqpcaWGKbaabaGaamiEaiabg2da9iaadAhacaGGUaGaamiDaiabgUcaRiaadIhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaaaaa@6122@


الحركة المستقيمة المتغيرة بانتظام : 
  • هي حركة مستقيمة تسارعها ثابت غير معدوم .. 
  • أي سرعتها تتغير بمقادير متساوية خلال أزمنة متساوية .. 
  • تتغير المسافات المقطوعة بمقادير متساوية خلال أزمنة متساوية متتالية .
  حركة متسارعة بإنتظام
حركة متباطئة بإنتظام

التوابع و العلاقات : 
التسارع  a=const السرعة  v=a.t+ v 0 الفاصلة  x= 1 2 a. t 2 + v 0 .t+ x 0 المسافة  d=x x 0 = 1 2 a. t 2 + v 0 .t فرق مربعي سرعتين   v 2 v 0 2 =2a.d=2a.(x x 0 ) MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaacaqGNyGaaeirgiaabQIbcaqGZyGaae4jgiaabgJbcaqG5yGaaeiiaiaaygW7aeaacaWGHbGaeyypa0Jaam4yaiaad+gacaWGUbGaam4CaiaadshaaeaacaqGNyGaaeirgiaaboJbcaqGXyGaaeyogiaabMIbcaqGGaaabaGaamODaiabg2da9iaadggacaGGUaGaamiDaiabgUcaRiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaakeaacaqGNyGaaeirgiaabgKbcaqGNyGaaeyngiaabsKbcaqGPyGaaeiiaaqaaiaadIhacqGH9aqpdaWcaaqaaiaaykW7caaIXaGaaGPaVdqaaiaaikdaaaGaamyyaiaac6cacaWG0bWaaWbaaSqabeaacaaIYaaaaOGaey4kaSIaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiaac6cacaWG0bGaey4kaSIaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaaaOqaaiaabEIbcaqGezGaaeyrgiaaboJbcaqGNyGaaeyqgiaabMIbcaqGGaaabaGaamizaiabg2da9iaadIhacqGHsislcaWG4bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOGaeyypa0ZaaSaaaeaacaaMc8UaaGymaiaaykW7aeaacaaIYaaaaiaadggacaGGUaGaamiDamaaCaaaleqabaGaaGOmaaaakiabgUcaRiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccaGGUaGaamiDaaqaaiaabgKbcaqGXyGaaeOqgiaabccacaqGfzGaaeymgiaabIIbcaqG5yGaaeOsgiaabccacaqGZyGaaeymgiaabMJbcaqGQyGaaeOsgiaabAKbcaqGGaGaaeiiaaqaaiaadAhadaahaaWcbeqaaiaaikdaaaGccqGHsislcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOWaaWbaaSqabeaacaaIYaaaaOGaeyypa0JaaGOmaiaadggacaGGUaGaamizaiabg2da9iaaikdacaWGHbGaaiOlaiaacIcacaWG4bGaeyOeI0IaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiaacMcaaaaa@A0B6@

شرح الرموز : 


x
: الفاصلة
m
x0
: الفاصلة الابتدائية
m
v
: السرعة
m.s-1
v0
: السرعة الابتدائية
m.s-1
a
: التسارع
m.s-2
d= x  -x0
: المسافة
m
t
: الزمن
s


إثبات العلاقات :
  • بما أن التسارع ثابت فهو مساوٍ للتسارع الوسطي : 
a=const a= a avg = Δv Δt = v v 0 t0 v v 0 =v.t v=a.t+ v 0 MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaacaWGHbGaeyypa0Jaam4yaiaad+gacaWGUbGaam4CaiaadshaaeaacaWGHbGaeyypa0JaamyyamaaBaaaleaacaWGHbGaamODaiaadEgaaeqaaOGaeyypa0ZaaSaaaeaacqqHuoarcaWG2baabaGaeuiLdqKaamiDaaaacqGH9aqpdaWcaaqaaiaadAhacqGHsislcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaaGcbaGaamiDaiabgkHiTiaaicdaaaaabaGaamODaiabgkHiTiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccqGH9aqpcaWG2bGaaiOlaiaadshaaeaacaWG2bGaeyypa0Jaamyyaiaac6cacaWG0bGaey4kaSIaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaaaaaa@5ED1@  
  • وكذلك السرعة الوسطى تساوي متوسط السرعة و السرعة الإبتدائية لأن السرعة تتغير بانتظام : 

v avg = v+ v 0 2 = Δx Δt = x x 0 t0 x x 0 = 1 2 (v+ v 0 )t= 1 2 (at+ v 0 + v 0 )t x x 0 = 1 2 a. t 2 + v 0 .t=d x= 1 2 a. t 2 + v 0 .t+ x 0 MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaacaWG2bWaaSbaaSqaaiaadggacaWG2bGaam4zaaqabaGccqGH9aqpdaWcaaqaaiaadAhacqGHRaWkcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaaGcbaGaaGOmaaaacqGH9aqpdaWcaaqaaiabfs5aejaadIhaaeaacqqHuoarcaWG0baaaiabg2da9maalaaabaGaamiEaiabgkHiTiaadIhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaakeaacaWG0bGaeyOeI0IaaGimaaaacqGHshI3aeaacaWG4bGaeyOeI0IaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiabg2da9maalaaabaGaaGymaaqaaiaaikdaaaGaaiikaiaadAhacqGHRaWkcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOGaaiykaiaadshacqGH9aqpdaWcaaqaaiaaigdaaeaacaaIYaaaaiaacIcacaWGHbGaamiDaiabgUcaRiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccqGHRaWkcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOGaaiykaiaadshaaeaacaWG4bGaeyOeI0IaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiabg2da9maalaaabaGaaGymaaqaaiaaikdaaaGaamyyaiaac6cacaWG0bWaaWbaaSqabeaacaaIYaaaaOGaey4kaSIaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiaac6cacaWG0bGaeyypa0JaamizaiabgkDiEdqaaiaadIhacqGH9aqpdaWcaaqaaiaaigdaaeaacaaIYaaaaiaadggacaGGUaGaamiDamaaCaaaleqabaGaaGOmaaaakiabgUcaRiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccaGGUaGaamiDaiabgUcaRiaadIhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaaaaa@8944@  
  • فرق مربعي سرعتين يساوي جداء فرق السرعتين بمجموعهما و مما سبق نجد: 

v avg = v+ v 0 2 = Δx Δt = x x 0 t0 v+ v 0 =2. x x 0 t a= a avg = Δv Δt = v v 0 t0 v v 0 =a.t } v 2 v 0 2 =(v+ v 0 ).(v v 0 )==( 2. x x 0 t ).( a.t ) v 2 v 0 2 =2a.(x x 0 )=2a.d MathType@MTEF@5@5@+=feaagCart1ev2aaatCvAUfeBSjuyZL2yd9gzLbvyNv2CaerbuLwBLnhiov2DGi1BTfMBaeXatLxBI9gBaerbd9wDYLwzYbItLDharqqtubsr4rNCHbGeaGqipv0Je9sqqrpepC0xbbL8F4rqqrFfpeea0xe9Lq=Jc9vqaqpepm0xbba9pwe9Q8fs0=yqaqpepae9pg0FirpepeKkFr0xfr=xfr=xb9adbaqaaeGaciGaaiaabeqaamaabaabaaGceaqabeaadaGacaabaeqabaGaamODamaaBaaaleaacaWGHbGaamODaiaadEgaaeqaaOGaeyypa0ZaaSaaaeaacaWG2bGaey4kaSIaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaaaOqaaiaaikdaaaGaeyypa0ZaaSaaaeaacqqHuoarcaWG4baabaGaeuiLdqKaamiDaaaacqGH9aqpdaWcaaqaaiaadIhacqGHsislcaWG4bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaaGcbaGaamiDaiabgkHiTiaaicdaaaGaeyO0H4TaamODaiabgUcaRiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaGccqGH9aqpcaaIYaGaaiOlamaalaaabaGaamiEaiabgkHiTiaadIhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaakeaacaWG0baaaaqaaiaadggacqGH9aqpcaWGHbWaaSbaaSqaaiaadggacaWG2bGaam4zaaqabaGccqGH9aqpdaWcaaqaaiabfs5aejaadAhaaeaacqqHuoarcaWG0baaaiabg2da9maalaaabaGaamODaiabgkHiTiaadAhadaWgaaWcbaGaaGimaaqabaaakeaacaWG0bGaeyOeI0IaaGimaaaacaaMc8UaaGPaVlaaykW7cqGHshI3caaMc8UaaGPaVlaaykW7caWG2bGaeyOeI0IaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiabg2da9iaadggacaGGUaGaamiDaaaacaGL9baacqGHshI3aeaacaWG2bWaaWbaaSqabeaacaaIYaaaaOGaeyOeI0IaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakmaaCaaaleqabaGaaGOmaaaakiabg2da9iaacIcacaWG2bGaey4kaSIaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiaacMcacaGGUaGaaiikaiaadAhacqGHsislcaWG2bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaOGaaiykaiabg2da9iabg2da9maabmaabaGaaGOmaiaac6cadaWcaaqaaiaadIhacqGHsislcaWG4bWaaSbaaSqaaiaaicdaaeqaaaGcbaGaamiDaaaaaiaawIcacaGLPaaacaGGUaWaaeWaaeaacaWGHbGaaiOlaiaadshaaiaawIcacaGLPaaacqGHshI3aeaacaWG2bWaaWbaaSqabeaacaaIYaaaaOGaeyOeI0IaamODamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakmaaCaaaleqabaGaaGOmaaaakiabg2da9iaaikdacaWGHbGaaiOlaiaacIcacaWG4bGaeyOeI0IaamiEamaaBaaaleaacaaIWaaabeaakiaacMcacqGH9aqpcaaIYaGaamyyaiaac6cacaWGKbaaaaa@B9A0@ -